Nieuwsberichten

Het doet pijn. Maar wat is pijn eigenlijk?

Wat is pijn? Laat mij beginnen met te stellen: het is vooral héél complex. Men heeft in de wetenschap al een relatief goed idee van wat zich afspeelt, maar men weet vooral dat er nog zeer veel te onderzoeken en te ontrafelen valt. Op bijna dagelijkse basis verschijnen nieuwe onderzoeken over dit onderwerp die een extra tipje van de sluiter oplichten. Vooral over chronische pijn valt nog veel te ontdekken, maar daarover later meer.

Pijn heeft meestal heeft als doel om ons te waarschuwen wanneer er ergens in het lichaam schade aanwezig is. Je kan echter soms ook al de pijn voelen vòòr de schade er is, maar wanneer deze dreigt te ontstaan. In sommige situaties blijft het zelfs chronisch aanwezig zonder dat er (nog) een aanwijsbare lichamelijke oorzaak is. Zoals gezegd, complex dus.

Onze sensoren registreren de pijn

Ons lichaam bevat een heleboel vrije zenuwuiteinden die prikkels kunnen registreren. De zenuwuiteinden die pijn registreren heten nocisensoren of nociceptoren. Ze hebben als doel het lichaam te waarschuwen voor prikkels met een schadelijke invloed. Dit kunnen mechanische prikkels zijn, maar ook temperatuursprikkels zoals extreme hitte of koude. Ook chemische prikkels kunnen last veroorzaken, denk maar aan een bijensteek of stoffen van micro-organismen bij infecties.

Je kan deze nocisensoren quasi overal vinden, met uitzondering van de botten zelf en het hersenweefsel. Ze hebben ook allen hetzelfde doel, nl. het lichaam informeren over weefselschade en het meestal ook aansporen om iets te ondernemen zodat ergere schade vermeden wordt. Denk maar aan het automatisch terugtrekken van je vinger wanneer je je per ongeluk aan het spinnenwiel prikt. Deze vorm van gevoel heeft dus als hoofddoel om als individu te kunnen overleven, en wordt daarom ook wel eens de vitale sensibiliteit genoemd.

Er bestaan nog een heleboel andere receptoren die onder bepaalde omstandigheden ook pijn kunnen waarnemen. Hier gaan we later nog verder op in, maar dit zou ons hier nu te ver leiden.

Onze hersenen interpreteren de pijn

Zonder hersenen geen pijn. Say what?! Nochtans is het zo. Eens de receptoren geprikkeld worden, sturen deze alle informatie via het ruggenmerg en via verschillende zenuwbanen naar onze hersenen. Pas wanneer de informatie in de hersenen toekomt en verwerkt wordt, kan je het echt gaan ‘voelen’. Zonder bewustwording in de hersenen, geen pijngevoel dus. Dit is meteen ook de reden waarom bij meditatie, mindfulness, yoga,… een positief effect lijken te hebben op de symptomen: hoe minder de aandacht er naartoe gaat, hoe minder we het voelen.

Pijn wordt echter niet naar één plaats in de hersenen gestuurd, maar naar een complex netwerk van verschillende gebieden in onze hersenen. Elk van deze gebieden regelt een verschillend facet van de pijnervaring. Zo is het ene hersengebied verantwoordelijk voor de registratie van de plaats van de pijn, het andere voor de intensiteit ervan, nog een andere voor de emotie die het opwekt, enz.

“zonder hersenen bestaat er geen pijn”

Meestal voelen we de pijn heel scherp en duidelijk. Zelfs met de ogen toe kunnen we perfect beschrijven waar we het exact voelen. Toch loopt het bij de bewustwording en interpretatie in de hersenen soms grondig fout. Dan voelen we ergens pijn terwijl de plaats waar de pijn vandaan komt eigenlijk ergens anders ligt. Dit fenomeen heet referred pain.

Het typische en meest gekende voorbeeld hiervan is de pijn die men voelt bij een hartaanval. De plaats in het ruggenmerg waar de informatie vanuit het hart op toekomt, is dezelfde als die waar de informatie vanuit de huidgebieden van de linker schouder op toekomt. Aangezien de hersenen het meer gewoon zijn om vanuit deze laatste informatie te ontvangen, gebeurt er een misinterpretatie in de hersenen en “voel” je pijn in de linkerarm terwijl dit eigenlijk vanuit het hart afkomstig is.

Is het dan zo simpel?

Helaas, zo eenvoudig is het niet. De zaken die hierboven werden beschreven, beschrijven enkel en alleen de acute pijn die ontstaat wanneer er weefselschade is die door de vrije zenuwuiteinden (nocisensoren) gedetecteerd worden. Daarnaast kan pijn echter ook ontstaan wanneer de zenuw zelf beschadigd is. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een zenuwcompressie bij een hernia of bij zenuwschade in de handen of voeten bij diabetes. Dit noemt men neuropathische pijn of neuralgie.

Ook kan de pijn opkomen wanneer er geen weefselschade meer aanwezig is. Dan is de pijn op zich geen symptoom meer, maar wordt het een ziekte op zich. Dit kan het geval zijn bij chronische pijn.

Zowel op het lokale niveau (nocisensoren), het ruggenmerg als in de hersenen kan het lichaam de pijn dempen, maar ook versterken. Dit biedt ook heel wat therapeutische mogelijkheden, maar dit betekent tegelijkertijd ook dat er een heleboel zaken zijn waar je zelf op kan letten. In een volgend nieuwsbericht ga ik hier verder op in.

Osteopaat MSc.Ost | MSc. in Sport- en Bewegingswetenschappen | www.osteopaatbrugge.be | Werkzaam als osteopaat in de Praktijk voor Osteopathie en Sportosteopathie in Sint-Andries en Assebroek, Brugge | Docent en coördinator in de Post Academische Opleiding in Sportosteopathie aan de International Academy of Osteopathy

Related Posts

Enter your keyword